Informacja dotycząca ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, aktualizacja na dzień 15 marca 2022 r.

W dniu 12 marca 2022 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Akt prawny zakłada szereg ułatwień oraz form wsparcia dla osób przybywających do Polski z ogarniętej wojną Ukrainy, a dla także obywateli polskich świadczących pomoc uchodźcom. Poniżej przedstawiono najważniejsze założenia ustawy.

Legalizacja pobytu

Obywatele Ukrainy, którzy legalnie przekroczyli polską granicę (tj. zostali zarejestrowani jako uchodźcy przez polską Straż Graniczną) mają uzyskać możliwość legalnego pobytu na terytorium RP przez 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Podobnie dziecko urodzone na terytorium RP przez matkę posiadającą status uchodźcy również będzie mogło przebywać w Polsce legalnie w powyższym okresie. Ponadto obywatele ukraińscy legalnie przebywający na terytorium RP będą mogli złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL w urzędzie gminy. Co istotne – wniosek będzie mógł być złożony w dowolnym urzędzie gminy na terenie Polski.

Dostęp do rynku pracy

Obywatele ukraińscy legalnie przebywający na terytorium RP będą mogli być zatrudniani przez polskich pracodawców bez konieczności uzyskiwania dotychczasowych zezwoleń na pracę. Pracodawca przyjmujący do pracy obywatela Ukrainy zobowiązany będzie jedynie zawiadomić powiatowy urząd pracy o zatrudnieniu takiego pracownika. Ponadto obywatele ukraińscy, którzy uzyskali numer PESEL, będą mogli zarejestrować w Polsce działalność gospodarczą.

Opieka zdrowotna

Obywatelom Ukrainy przebywającym legalnie w Polsce będzie przysługiwał dostęp do publicznej ochrony zdrowia. Ponadto gminy będą miały obowiązek zapewnić uchodźcom bezpłatną pomoc psychologiczną. Lekarze, lekarze dentyści oraz pielęgniarki z Ukrainy będą mogli łatwiej uzyskać zgodę na wykonywanie zawodu w Polsce.

Dostęp do nauki

Ukraińskie dzieci oraz studenci otrzymają możliwość nauki w polskich szkołach oraz na polskich uczelniach. Osoby, które pracowały w Ukrainie jako wykładowcy akademiccy będą mogły być zatrudniane przez polskie uczelnie z pominięciem obowiązku przeprowadzenia konkursu. W szkołach będą mogły być zapewnione dodatkowe oddziały i klasy przeznaczone dla uczniów z Ukrainy. Kształcący się obywatele Ukrainy będą mogli ubiegać się o stypendia socjalne oraz kredyty studenckie.

Pomoc socjalna

Obywatele Ukrainy, którzy legalnie przebywają na terytorium RP oraz uzyskają numer PESEL będą mogli otrzymać z urzędu gminy jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł na osobę na podstawowe utrzymanie. Ponadto będą mogli się ubiegać o świadczenia rodzinne i wychowawcze (w tym tzw. świadczenie 500+) oraz świadczenia z pomocy społecznej. Osobom spełniającym kryteria programu może zostać również przyznana pomoc żywnościowa w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym, a osoby niepełnosprawne będą mogły otrzymać środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Wsparcie dla dobroczyńców

Obywatele polscy, którzy przyjmą pod swój dach uchodźców z Ukrainy (tj. zapewnią im zakwaterowanie oraz wyżywienie) będą mogli ubiegać się o świadczenie pieniężne na podstawie umowy zawartej z gminą na okres do 60 dni. Maksymalna kwota świadczenia ma zostać określona w przepisach wykonawczych do ustawy. Ponadto ustawa zakłada szereg zmian podatkowych, m.in. umożliwia wliczenie w koszty uzyskania przychodu darowizn przekazanych organizacjom charytatywnym pomagającym uchodźcom z Ukrainy.

Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw i weszła w życie 12 marca 2022 r., natomiast zgodnie z jej treścią większość jej przepisów obowiązuje z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.